Πραγματοποιήθηκε η ημερίδα που διοργάνωσαν ο Δήμος Ηρακλείου και η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη , το Σάββατο 6 Νοεμβρίου με τίτλο: «Επαναστάσεις και ξεσηκωμοί των Κρητών εναντίον του Οθωμανικού ζυγού τον 19ο αιώνα – Καταγραφές και Απηχήσεις στον Λόγο Κρητών δημιουργών» .
Η αίθουσα εκδηλώσεων της Βικελαίας (2ος όροφος στο Μέγαρο Αχτάρικα) όπου έλαβε χώρα η Ημερίδα γέμισε στο ποσοστό που επιτρεπόταν από τα μέτρα προστασίας κατά της διασποράς του COVID 19, τα οποία τηρήθηκαν αυστηρά, ενώ το πρωτότυπο θέμα, αναλύθηκε από τους εξαίρετους ομιλητές κατά τρόπον ώστε να κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον του κοινού μέχρι τέλους.
Παρευρέθησαν ο Δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, ο Υφυπουργός Αθλητισμού Λευτέρης Αυγενάκης, ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Παύλος Μπαριτάκης, οι βουλευτές Μάξιμος Σενετάκης, Νίκος Ηγουμενίδης, Γιώργος Λογιάδης, εκπρόσωπος του βουλευτή Σωκράτη Βαρδάκη, οι Αντιδήμαρχοι Αριστέα Πλεύρη, Στέλα Καλογεράκη – Αρχοντάκη, Ρένα Παπαδάκη, Μανώλης Βασιλάκης, εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων κ.ά.
Την εκδήλωση συντόνισε ο υπεύθυνος της ΒΔΒ Δημήτρης Σάββας.
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ηρακλείου τόνισε μεταξύ άλλων:: «Η Ημερίδα αυτή που διοργανώσαμε στον Δήμο Ηρακλείου, όπως και η Έκθεση ντοκουμέντων των Κρητικών Επαναστάσεων, που παρουσιάζεται στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου, αποτελούν μια προβολή της ιστορικής μας πορείας μέσα στον χρόνο, προς την οποία οφείλομε πάντα να στρεφόμαστε με σεβασμό και υπευθυνότητα, συνειδητοποιώντας το δικό μας Χρέος στην πατρίδα και στις νεότερες γενιές του τόπου μας.
Οι αγώνες των Κρητών για απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό, απαθανατίστηκαν με τον λογοτεχνικό Λόγο. Αυτό είναι το θέμα της Ημερίδας. Ο Κρητικής καταγωγής Διονύσιος Σολωμός, οι δημιουργοί των Δημοτικών Τραγουδιών της εποχής, ο Κονδυλάκης, ο Καζαντζάκης, ο Πρεβελάκης, και ο Γιώργης Μανουσάκης, κατόρθωσαν, μεταγενέστερα, να αποτυπώσουν στο έργο τους, τα μεγάλα και τα μικρά γεγονότα των εκείνων των ηρωικών χρόνων. Το σύνολο αυτό συμπληρώνουν και οι «απρόσμενοι συναγωνιστές», στους οποίους είναι αφιερωμένη μια ομιλία.
Για την συμμετοχή τους στην Ημερίδα αυτή, ευχαριστώ θερμά τους ομιλητές».
Ακολουθήσαν οι ομιλίες.
Ο κ. Μ. Ζ. Κοπιδάκης στην ομιλία του: «Κρήτη 1821. Οι απρόσμενοι συναγωνιστές», αναφέρθηκε στις ιδιαιτερότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την περίοδο των Κρητικών Απελευθερωτικών Αγώνων, στην καίρια σημασία να γνωρίζουν οι ιστορικοί και τα Οθωμανικά Αρχεία. Με αφετηρία τον «Κώδικα των Θυσιών», που εξεδόθη σε βιβλίο το 2003, ένα κατάστιχο από το Τουρκικό Αρχείο Ηρακλείου, έδωσε μια γλαφυρή τοιχογραφία της εποχής, μαζί με πολλά άλλα, εντελώς άγνωστα στοιχεία της καθημερινότητας των επαναστατικών χρόνων.
Ο κ. Δημήτρης Πολυχρονάκης στην ομιλία του: «“Ο Κρητικός” του Διονυσίου Σολωμού», έδωσε τα ιστορικά γεγονότα της «Μάχης στο σπήλαιο του Λαβυρίνθου» στη Μεσαρά, το καλοκαίρι του 1823, που οδήγησαν τον κορυφαίο ποιητή, να συνθέσει το πρώτο έργο της ωριμότητάς του, το 1833-1834. Ο Σολωμός, κρητικής -εκ πατρός- καταγωγής, στράφηκε τότε στον δεκαπεντασύλλαβο ομοιοκατάληκτο στίχο των έργων της Κρητικής Λογοτεχνίας, στην παράδοση του «Ερωτόκριτου», γράφοντας ένα αριστούργημα των Ελληνικής Ποίησης.
Ο κ. Ανδρέας Λενακάκης στην ομιλία του: «Η Κρητική δημώδης ποίηση των επαναστατικών χρόνων», έδωσε τον ορίζοντα της πλούσιας παραγωγής λαϊκής ποίησης στα επαναστατικά χρόνια, και με άξονα το ιστορικό δημοτικό τραγούδι της Κρήτης, παρουσίασε τις ιδιαιτερότητες των στοιχείων που το αποτελούν, ενώ ανέφερε και παραδείγματα δημοτικών τραγουδιών που γράφηκαν τότε από Τουρκοκρητικούς.
Η κ. Αταλάντη Μιχελογιαννάκη στην ομιλία της: «Οι Κρητικές Επαναστάσεις του 19ου αιώνα στο έργο του Ιωάννη Κονδυλάκη», έδωσε την πορεία και τα βιώματα του σπουδαίου Βιαννίτη συγγραφέα, την αδιάκοπη, σε όλη τη ζωή του, αφοσίωση στους αγώνες των Κρητών, και παρουσίασε αυτά τα λογοτεχνικά, ιστορικά και στοχαστικά επιτεύγματά του, επιλέγοντας αποσπάσματα από το σύνολο του έργου του.
Ο κ. Αντώνης Καρτσάκης στην ομιλία του: «Ελευθερία και θάνατος. Οι αγώνες των Κρητών εναντίον των Οθωμανών στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη», με κεντρικό πεδίο το μυθιστόρημα «Ο Καπετάν Μιχάλης», και τα πρώτα χρόνια του Καζαντζάκη στην Κρήτη, όπως παρουσιάζονται στην «Αναφορά στον Γκρέκο», παρουσίασε ένα πολύπτυχο ορίζοντα αναφορών του μεγάλου συγγραφέα, ενταγμένο στο κοσμοθεωρητικό του πλαίσιο, που, στο μυθιστόρημά του, καταλήγει στην κορύφωση της ζωής με την απόφαση: «Ελευθερία και θάνατος».
Ο κ. Κώστας Μπουρναζάκης στην ομιλία του: «Η “Άνω Κρήτη” των Επαναστάσεων στο έργο του Παντελή Πρεβελάκη», παρουσίασε την πορεία του μεγάλου συγγραφέα: από τα βιώματά του στην Κρήτη, ως τα πεζογραφήματα που έγραψε την δεκαετία του 1940-1950, τα αφιερωμένα στις Επαναστάσεις του 19ου αιώνα («Παντέρμη Κρήτη», «Ο Κρητικός»), και συνέχισε, με την μετέπειτα εντατική συγγραφή από τον Πρεβελάκη δοκιμίων και ομιλιών για να υμνήσει τον πατροπαράδοτο βίο της Κρήτης – έναν αυτάρκη λαϊκό ανθρωπισμό, που παρέμενε αναλλοίωτος και ακμαίος επί αιώνες.
Η κ. Αγγελική Καραθανάση στην ομιλία της: «Η σφαγή στο Ελαφονήσι (1824) και η μάχη στο Φραγκοκάστελλο (1828) στο έργο του Γιώργη Μανουσάκη», με αφετηρία δυο γεγονότα της Κρήτης, που η επίσημη Ιστορία δεν έχει ιδιαίτερες αναφορές, ενώ σφαγιάστηκαν εκατοντάδες άνδρες και γυναικόπαιδα από τους Τούρκους, παρουσίασε με υποδειγματικό τρόπο και με ένα πολύπτυχο πεδίο αναφορών, την ανάδειξή τους σε σπουδαία ποίηση, από τον Γιώργη Μανουσάκη.
Ο Δήμαρχος Ηρακλείου ανέφερε ότι όλες αυτές οι ομιλίες θα ενταχθούν σε ένα τόμο, που θα εκδοθεί το επόμενο διάστημα από την Βικελαία Βιβλιοθήκη, για να παραμείνουν προσιτές και σε εκείνους που δεν κατόρθωσαν, λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών της πανδημίας, να παρακολουθήσουν την Ημερίδα, αλλά και στις νεώτερες γενιές που θα ενδιαφερθούν για την Ιστορία και την Λογοτεχνία της πατρίδας μας.
